ΦΡΙΚΗ ΣΤΟ "ΕΛΛΑΝΤΑΝΑΜΟ"

Εκθεση-καταπέλτης για τους μετανάστες

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

«Ο λιμενικός πήρε μια πλαστική σακούλα και την έβαλε στο κεφάλι μου. Με το ένα χέρι την έσφιξε δυνατά γύρω από τον λαιμό μου. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω άλλο. Επανέλαβαν αυτή τη διαδικασία 3 φορές και μου υπέβαλαν τις ίδιες ερωτήσεις. Μετά ένας λιμενικός έκανε σημάδι με το χέρι του: Φτάνει». Χίος 2007. Διήγηση λαθρομετανάστη σε δικηγόρους, μέλη της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και τη Μ. Πινίου-Καλλή, ιατρική διευθύντρια του Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων
Οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες προσφύγων για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση που υπέστησαν όταν συνελήφθησαν να περνούν παράνομα τα ανατολικά σύνορα σε Εβρο και Αιγαίο κόβουν την ανάσα. Πάνω από 100 μετανάστες κατέθεσαν τις τραγικές εμπειρίες τους σε δικηγόρους και μέλη επιτροπών για τα δικαιώματα των προσφύγων. Οι καταθέσεις τους αυτές, ηχογραφημένες αλλά ανώνυμες προς το παρόν για λόγους προστασίας τους, περιλαμβάνονται σε ειδική αναλυτική έκθεση της ΜΚΟ PRO ASYL (έχει έδρα τη Φρανκφούρτη) και ομάδας Ελλήνων δικηγόρων, η οποία κατατέθηκε ήδη στην Ε.Ε., στην Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης και στην ελληνική κυβέρνηση.

«Μαρκαρισμένοι» στο χέρι με αριθμούς, λαθρομετανάστες στοιβάζονται στα ελληνικά «στρατόπεδα» συγκέντρωσης, χωρίς δικαιώματα και ελπίδα. Η πρόσφατη έκθεση έφερε στο φως τα σκληρά βασανιστήρια και την άγρια κακοποίηση που υφίστανται από τις ελληνικές λιμενικές αρχέςΗ έκθεση έχει τίτλο «Η αλήθεια μπορεί να είναι πικρή αλλά πρέπει να ειπωθεί». Το σύνθημα αυτό είχε γράψει στο κελί του, στο κέντρο κράτησης Λέσβου, ένας λαθρομετανάστης... Ο «ακήρυχτος πόλεμος» στο Αιγαίο αποδεικνύεται σκληρός και ανελέητος. Περισσότερα από 120 άτομα (παράνομοι μετανάστες που επιχείρησαν να περάσουν στην Ελλάδα) έχασαν μόνο μέσα στο 2007 τη ζωή τους στα νερά του ανατολικού Αιγαίου. Από το 2005 έως και τον Αύγουστο του 2007, σε Εβρο, Χίο, Σάμο και Λέσβο, συνελήφθησαν περίπου 55.000 λαθρομετανάστες. Οι περισσότεροι στοιβάχθηκαν και απελάθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Οπως καταγγέλλεται στη «μαύρη» για την Ελλάδα έκθεση, βασικός πρωταγωνιστής στον ανελέητο αυτό «πόλεμο» κατά των λαθρομεταναστών είναι το ελληνικό Λιμενικό με τις ειδικές μονάδες του (ράμπο). Στόχος της ανομολόγητης αυτής πρακτικής των Αρχών, η αποθάρρυνση όσων επιθυμούν να έλθουν στην Ελλάδα («ασφαλής αποτροπή» στη γλώσσα της εξουσίας). Ομως, η πράξη αποδεικνύει συχνά ότι οι μέθοδοι αποτροπής δεν είναι και τόσο ασφαλείς.Σύμφωνα με την έρευνα Ελλήνων και Γερμανών δικηγόρων (μελών της PRO ASYL), όπως την παρουσίασε η δικηγόρος Γ. Μασουρίδου:* Το ελληνικό Λιμενικό κακομεταχειρίζεται συστηματικά τους πρόσφυγες. Προσπαθεί να σταματήσει τις βάρκες και να τους απωθήσει εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων. * Οι επιβάτες στοιβάζονται σε ακατοίκητα νησιά ή αφήνονται στην τύχη τους στην ανοιχτή θάλασσα, χωρίς να ενδιαφέρει εάν τελικά θα επιβιώσουν ή όχι. * Σε μία περίπτωση αναφέρθηκε (Χίος) βασανισμός (εικονικές εκτελέσεις, ηλεκτροσόκ, βύθισμα κεφαλιού πρόσφυγα σε κουβά με νερό).* Η Αστυνομία επιβάλλει κράτηση σε όλους τους πρόσφυγες κατά την άφιξή τους στα νησιά, και στους ανηλίκους. Ολοι, χωρίς καμία εξαίρεση, τίθενται υπό καθεστώς απέλασης κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.* Οι κρατούμενοι δεν πληροφορούνται τα δικαιώματά τους και στερούνται κάθε νομικής υποστήριξης. «Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι ανάμεσα στα άτομα που απελαύνονται δεν είναι και όσα προστατεύονται από τη Συνθήκη της Γενεύης», παρατηρεί ο Δημ. Τσούκλης, από την Επιτροπή Προσφύγων της Χίου. * Οι συνθήκες κράτησης σε όλα τα κέντρα είναι απαράδεκτες. Εξευτελίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.Η έκθεση εκτιμά ότι η Ελλάδα παραβιάζει κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα και καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών της Ε.Ε. να μην αποδέχονται πλέον τις πρακτικές των Ελλήνων συνοροφυλάκων και του Λιμενικού Σώματος.
Καταγγελίες και για εικονικές εκτελέσεις
Ιδού πώς περιγράφουν στις ηχογραφημένες συνεντεύξεις που έδωσαν πάνω από 100 λαθρομετανάστες, σε διάφορα στρατόπεδα προσφύγων της χώρας (περιέχονται στην έκθεση), τη «μεταχείρισή» τους από τους Ελληνες λιμενικούς.

Τις μαζικές φυλακίσεις και παράνομες απελάσεις («επαναπροωθήσεις») όλων των προσφύγων που έρχονται στην Ελλάδα και συλλαμβάνονται (χωρίς καμία εξαίρεση), καταγγέλλει η έκθεση Ελλήνων και ξένων δικηγόρωνΠνιγμός με νερό και σακούλαΟ βασανισμός των λαθρομεταναστών στη Χίο διασταυρώνεται από μαρτυρίες 30 ατόμων, όμως μόνο δύο έδωσαν αναλυτικές πληροφορίες. «Με χτύπησαν αμέσως μόλις ανέβηκα στο μεγάλο σκάφος. Χτύπησαν το κεφάλι μου πολλές φορές σ' ένα κάγκελο. Επρεπε να είμαι γονατισμένος. Ενας λιμενικός ήταν πίσω μου και δύο μπροστά μου. Ο πίσω με χτυπούσε στο κεφάλι δυνατά με κλομπ. Οι δύο μπροστά ήταν οπλισμένοι. Μου έλεγαν: "Θα σε σκοτώσουμε". Μετά έφεραν έναν πλαστικό κουβά που γέμισαν με νερό. Ημουν γονατισμένος όλη την ώρα. "Βλέπεις το νερό;". Κάποιος από πίσω μού κρατούσε τα χέρια. Ενας άλλος κράτησε το κεφάλι μου από τον λαιμό και το έσπρωξε στο νερό. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω. Νόμιζα ότι θα πεθάνω. Επειτα από λίγο τράβηξε το κεφάλι πάνω. "Τώρα ξέρεις το χρώμα και το όνομα του πλοίου;". Είπα "όχι". Με χτύπησε δύο φορές στο πρόσωπο. Ο λιμενικός πήρε μία σακούλα και την έβαλε στο κεφάλι μου. Με το ένα χέρι του την έσφιξε δυνατά γύρω από τον λαιμό μου. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω άλλο. Επανέλαβαν την όλη διαδικασία με την πλαστική σακούλα τρεις φορές. Μετά ένας λιμενικός έκανε σημάδι με το χέρι του: "Φτάνει"».Εικονική εκτέλεσηΟι καταγγελίες αυτές επαναλήφθηκαν και στην κ. Μαρία Πινίου-Καλλή, ιατρική διευθύντρια του Κέντρου Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων. Στον φάκελο που ανοίχθηκε εκεί περιλαμβάνονται και πρόσθετες καταγγελίες βασανισμών. Λέει ο ένας: «Μου έδεσαν τα μάτια και ακούμπησαν ένα κρύο μέταλλο, υπέθεσα την κάννη του όπλου, στον κρόταφο. Το όπλο εκπυρσοκρότησε αλλά στον αέρα. Νόμισα ότι πέθανα».Α., 29χρονος Παλαιστίνιος από τον Λίβανο. Σάμος«Ημασταν 22 άνθρωποι. Το Λιμενικό ήρθε στην ανοιχτή θάλασσα, μας ανέβασαν στο πλοίο. Πρώτα έναν 17χρονο, τον Mohammad Fandi. Αρχισαν να τον χτυπούν αμέσως. Οι υπόλοιποι πέσαμε στο νερό.»Μας έβγαλαν έξω και άρχισε το ξύλο και οι πυροβολισμοί. Μου σπάσανε το ένα πλευρό. Μας ανάγκασαν να ξαπλώσουμε και κάθησαν επάνω μας. Ολα έγιναν πάνω στο πλοίο του Λιμενικού. Αυτόν που με χτύπησε ακόμη και έπειτα από 100 χρόνια θα μπορούσα να τον αναγνωρίσω. Ηταν οπλισμένοι. Απασφάλισαν τα όπλα τους και πυροβόλησαν στον αέρα. Μετά ακούμπησαν τις ζεστές κάννες πάνω στις πλάτες μας και έκαναν έναν ήχο σαν σφύριγμα επειδή τα ρούχα μας ήταν βρεγμένα...».Ζ., Ιρανή πρόσφυγας με ανήλικο παιδί. Εβρος«Ημασταν 150 πρόσφυγες από Ιράκ, Σομαλία, Ερυθραία, Αλγερία, Ιράν κ.α. Μας έβαλαν σε ομάδες 20-30 ατόμων και μας ανάγκασαν να μπούμε στις βάρκες. Ετσι περάσαμε στην άλλη πλευρά του Εβρου.Ενας Ελληνας μας μετέφερε. Πήγαινε και ερχόταν, πήγαινε και ερχόταν. Πέταξαν εμένα και την κόρη μου στο νερό κοντά στην τουρκική όχθη και η βάρκα έφυγε».Υποχρεωτική «επαναπροώθηση». Λέσβος«Οι λιμενικοί φώναζαν "μην κοιμάστε, καθίστε". Μας κλοτσούσαν. Ενας δήλωσε "γιατρός", βρήκε πάνω μου 50 ευρώ και τα πήρε. Πέταξαν το ψωμί και το νερό στη θάλασσα. Εβαλαν τη φουσκωτή βάρκα πάνω στα κεφάλια μας. Δύο χιλιόμετρα από την τουρκική ακτή έριξαν τη βάρκα στο νερό και μας ανάγκασαν να ανεβούμε. Είχαν κάνει μια μικρή τρύπα και μας έδωσαν μόνο ένα κουπί. Ημασταν εξαντλημένοι. Εγκαταλείψαμε ύστερα από μία ώρα. Νομίσαμε ότι θα πεθάνουμε. Το νερό ήταν ακίνητο. Επειτα από λίγο αποκοιμηθήκαμε. Τότε ένα μεγαλύτερο σκάφος μάς έσωσε».Ενδιαφέρον έχει η μαρτυρία του λιμενάρχη Λέσβου, Απ. Μικρομάστορα, όπως καταγράφεται στην έκθεση. Εκεί ο λιμενάρχης εμφανίζεται να μιλά για «ισλαμικό πόλεμο» στην Ευρώπη και να επιβεβαιώνει ότι κρυφά οι πρόσφυγες «επιστρέφονται» στην τουρκική ακτή ακόμη και εάν έχουν πατήσει σε ελληνικό έδαφος. «Μερικές φορές», λέει, «όταν τους βρίσκουμε στην ξηρά, κοντά στην ακτή, τους μαζεύουμε και τους πάμε πίσω».Δικαιολογώντας τις ενέργειες αυτές δηλώνει, σύμφωνα πάντα με την έκθεση: «Είναι όλοι τους (σ.σ. οι λαθρομετανάστες) άνδρες 15-35 ετών. Είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι, κολυμπούν πολύ καλά. Η Ευρώπη πρέπει να καταλάβει ότι μια πραγματική απειλή πλησιάζει. Πιστεύω ότι έχουμε να κάνουμε με μια ισλαμική εισβολή. Είναι όλοι τους πολεμιστές»!Στο θέμα των επαναπροωθήσεων αναφέρεται ο Ν., αξιωματικός του Λιμενικού: «Εάν δεν έχουν καταστρέψει τις βάρκες τους σε τέτοιο βαθμό και μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν -λάθος από πλευράς τους- τους ξαναβάζουμε στις βάρκες και τους φέρνουμε πίσω στην τουρκική ακτή ή σε ακατοίκητες βραχονησίδες».Ο ίδιος περιγράφει τον τρόπο αποτροπής που χρησιμοποιεί το Λιμενικό: «Οδηγούμε πολύ κοντά στις βάρκες και ανάβουμε τους προβολείς για να δούμε ποιος είναι εκεί. Απλώς οδηγήστε γύρω τους, δημιουργήστε κυματισμό, τρομάξτε τους. Φυσικά δεν πρόκειται να γυρίσουν πίσω οικειοθελώς...».
Μαρία Πινίου-Καλλή, τ. πρόεδρος Διεθνούς Συμβουλίου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων
«Το συγκεκριμένο βασανιστήριο γίνεται μόνο στη Λατινική Αμερική»
«Δέχθηκα τηλεφώνημα από την ομάδα της Χίου που ασχολείται με τα προβλήματα των προσφύγων. Μου ανέφεραν ότι πήραν συνεντεύξεις από πρόσφυγες και κάποιοι είχαν το θάρρος να καταγγείλουν πως υπέστησαν βασανιστήρια. Εξέτασα τα δύο αυτά άτομα στο Κέντρο και όπως μου κατήγγειλαν, όλα έγιναν πάνω στο σκάφος του Λιμενικού Σώματος που τους πήρε από τη βραχονησίδα. Συνολικά ήταν 48 άτομα και κατά την άτυπη ανάκρισή τους υπέστησαν βασανισμό τα 30.
Μου κατήγγειλαν ότι υπέστησαν εμβύθιση της κεφαλής μέσα σε κουβά με νερό μέχρι πνιγμονής. Τους ζητούσαν να πουν ποιος οδήγησε το σκάφος μέχρι εκεί. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το περιστατικό γιατί το συγκεκριμένο βασανιστήριο γίνεται μόνο στη Λατινική Αμερική και λέγεται "submarino" (υποβρύχιο). Μετά τους υπέβαλαν και σε "στεγνό" submarino, δηλαδή σε τοποθέτηση πλαστικής σακούλας στο κεφάλι, επίσης μέχρι πνιγμονής. Και τα έκαναν όλα αυτά φορώντας γάντια. Στο τέλος, μάλιστα, τους κάλεσαν μπροστά σε όλους για παραδειγματισμό και τους απείλησαν πως αν μιλήσουν "θα τους σκοτώσουν όπου τους βρουν".Ο συγκεκριμένος τύπος βασανιστηρίου επιλέχθηκε γιατί δεν αφήνει σημάδια και δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, γεγονός που σημαίνει ότι κάποιοι έχουν υποστεί εκπαίδευση, την οποία υφίστανται οι "ειδικοί φρουροί".Τους ίδιους πρόσφυγες υπέβαλαν μάλιστα και στο φριχτό βασανιστήριο της "εικονικής εκτέλεσης". Οπως μου είπε ο ένας, του έδεσαν τα μάτια και του ακούμπησαν το μεταλλικό όπλο στον κρόταφο, προφανώς προς τα πάνω, γιατί το όπλο εκπυρσοκρότησε. "Νόμισα ότι πέθανα", μου είπε. Πολλές φορές αναφέρονται κακοποιήσεις μεταναστών και μέσα στην Ελλάδα, όχι μόνο στα σύνορα, αλλά τα θύματα δεν τις καταγγέλλουν από φόβο. Δυστυχώς υπάρχει ατιμωρησία, η οποία παράγει και ενισχύει τα βασανιστήρια».